Narodowe Czytanie w Muzeum Kresów

Jutro w wirydarzu Muzeum Kresów w Sejnach odbędzie się Narodowe Czytanie. W tym roku w plebiscycie ogólnopolskim wybór padł na najbardziej znane dzieło Elizy Orzeszkowej.

Początek jutro (8 września) o 11.00 w wirydarzu klasztornym Muzeum Kresów Rzeczpospolitej Obojga Narodów w Sejnach.

"Nad Niemnem", często wspominane przez uczniów jako trudna dla nich lektura ze względu na opisy przyrody, dla mieszkańców Sejneńszczyzny powinna być jednak czymś więcej.

Akcja powieści toczy się bowiem bardzo niedaleko od nas, a autorka umieściła w niej wiele historycznych faktów, dotyczących wsi Bohatyrowicze w obwodzie grodzieńskim, o czym mogły się przekonać osoby, które podróżowały śladami bohaterów "Nad Niemnem". 

Ciekawa jest również sama autorka, jednak przez lata jej postać ulegała mitologizowaniu, podobnie jak Marii Konopnickiej, w efekcie czego stały się mało ludzkie i "płaskie".

Elżbieta Pawłowska, używająca literackiego pseudonimu "Gabriela Litwinka" była zaś wielkim umysłem swojej epoki i nieszablonową kobietą. Wyszła z przymusu za mąż za Piotra Orzeszkę, który jej majątkiem chciał podreperować własny. Konsekwentnie wydawała pieniądze na pomoc powstańcom styczniowym, wsparła m.in. chorego Romualda Traugutta. Wbrew obyczajom epoki nie pojechała za aresztowanym mężem na Syberię, gdy został tam zesłany, lecz... unieważniła małżeństwo.

Literackiej nagrody Nobla nie dostała o włos, jej twórczość musiała ulec jedynie tej sienkiewiczowskiej. W dokumentach komisji noblowskiej zachowały się wpis:

Bohaterka jej powieści, jednego z najważniejszych dzieł pozytywizmu, Justyna Orzelska również nie poddaje się naciskom otoczenia i nie wychodzi za mąż dla pieniędzy, stawiając wyżej miłość i chęć pracy organicznej w środowisku zubożałej drobnej szlachty, z której wywodził się jej ukochany, Jan Bohatyrowicz.

W 1987 roku powieść została zekranizowana. Premiera filmu w sejneńskim kinie "Polonez" wzbudziła duże poruszenie i zgromadziła dużą widownię.

Ubiegłoroczne Narodowe Czytanie Mickiewicza w Sejnach:

Plakat: OK; niżej: fotografia portretowa E. Orzeszkowej z tablicy informacyjnej w Hruszówce, majątku Rejtanów w dzisiejszej Białorusi, gdzie pisarka często bywała; dom Orzeszkowej w Grodnie