Ślad Włoch w Sejnach

W historii sejneńskich zabytków częściej jest mowa o tym, kto je ufundował niż o tym, kto je projektował. Dlatego warto wydobyć z cienia postać Włocha z urodzenia, a Polaka z wyboru, Antoniego Paracco.

Jeszcze w XVIII wieku do sejneńskiego kościoła wchodziło się przez klasztor, dobudowany do jego pierwotnego "przodu", który zresztą do dziś góruje nad klasztornym wirydarzem. W 1764 roku dobrodziejka kościoła, Róża Strutyńska, starościna sejwejska i wiżajeńska, zafundowała dominikanom sejneńskim wielką przebudowę wraz ze wzniesieniem nowego "przodu", czyli wspaniałej fasady z wieżami, będącej wciąż wizytówką kojarzoną z Sejnami. Kto ją zaprojektował?

Nie jest to pewne, bo w tamtych czasach twórcy nie podpisywali się, ani nie ogłaszali wszem i wobec, tak jak to jest dzisiaj. Jednak znawcy zabytków tropią zapiski, porównują style i mają swoje typy. Na autora fasady sejneńskiego kościoła jest typowany Antonio Paracco.

Paracco urodził się w Alpach na terenie dzisiejszej Szwajcarii. Był uczniem Domenico Merliniego, nadwornego architekta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, twórcy warszawskiego Pałacu na Wodzie. Paracco najpierw działał na terenie Wenecji i Lombardii, w końcu znalazł się jednak w Rzeczpospolitej i tu został ożeniony z Małachowską. Osiadł w powiecie lucyńskim w Inflantach (dziś Łotwa).

Jak Róża Strutyńska miałaby się dowiedzieć o utalentowanym Włochu? "Po rodzinie". Sejwejska starościna pochodziła z inflanckiego rodu Platerów, spolonizowanych Niemców z Westfalii. Jej bratanek, Konstanty Ludwik Plater zatrudniał Paracco w latach 1762-1777 jako swojego nadwornego architekta. Zlecił mu m. in. zbudowanie pałacu, ratusza i kościoła w swoim rodzinnym majątku w Kraslava (Krasławie), w dzisiejszej Łotwie. Na marginesie - w tym kościele (na fot. poniżej), jak wierzą krasławczycy, modliła się mała Emilia Plater, kiedy jako dziecko przebywała u kuzynów. I w tym właśnie kościele w 2017 roku koncertowała Orkiestra Dęta OSP Sejny, zaprzyjaźniona z tamtejszą Polonią.

Paracco zostawił po sobie wiele pięknych obiektów, na przykład w Drui (dziś Białoruś) zbudował nie tylko kościół i klasztor dominikanów, ale też prawdopodobnie tamtejszą synagogę. Jest także autorem kościołów misjonarzy w Wilnie, Nowogródku i wielu, wielu innych miejscowościach Rzeczpospolitej Obojga Narodów.

Fot. główna: fasada sejneńskiej Bazyliki przed rewitalizacją i zmianą kolorów.
Niżej: kościół św. Ludwika w Kraslavie/Wikipedia.