Zabezpieczyli cenną synagogę

Zniszczona pożarem i brakiem remontu dawna synagoga w Puńsku doczekała się zabiegów zabezpieczających, polegających m.in. na zabiciu okien. Budynek czeka na kompleksową rewitalizację, jednak ta kosztować ma aż 4 miliony zł.

W Puńsku pojawili się pracownicy Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, zabezpieczyli okna budynku, obijając je płytami wiórowymi, poprawili pokrycie dachowe i uzupełnili ubytki w ścianach.

Budynek przy ul. Mickiewicza razem z mniejszą dobudówką – dawną szkołą talmudyczną, jest bardzo cenny. Pochodzi z przełomu wieków XIX i XX i według Urzędu Ochrony Zabytków jest ostatnim na terenie Polski przykładem żydowskiego budynku kultowego wykonanego z drewna.

Po wojnie w budynku były lokal mieszkalny, kino i sklep. Związek Gmin Żydowskich przed laty wystąpił o odzyskanie budynku, i jako że był on przed wojną miejscem kultu, Skarb Państwa przekazał mu go na mocy ustaw. Nie doszło jednak do prac remontowych i konserwacyjnych.

W 2015 roku paliło się poddasze budynku. Straż wezwał lokator obiektu, który mieszkał w nim i używał pieca. Straty oszacowano na 30 tys. zł, przy czym większe były te niematerialne, niszczące bezcenną konstrukcję. Po tamtym incydencie budynek jest w złym stanie technicznym i nie nadaje się do użytku.

Koszt kompleksowego remontu szacuje się na kwotę ok. 4 milionów zł. Władze gminy alarmowały zarówno Związek Gmin Żydowskich, jak i władze Izraela, co nie przynosiło skutku, aż do teraz.

Żydzi osiedlili się w Puńsku w początkach lub w połowie XVIII wieku, w ankiecie z 1820 roku stanowią nieco ponad połowę mieszkańców tego miasteczka. Żydzi puńscy zginęli w czasie okupacji niemieckiej w masowym mordzie na terenie getta w Katkiškės pod Łoździejami. Po gminie żydowskiej do dziś pozostał w Puńsku m.in. cmentarz przy ul. Sudawskiej (najstarszy nagrobek z 1712 roku), dom rabina, budynek synagogi i chederu.

Fot. arch. Budynek synagogi i szkoły talmudycznej (mniejsza, po lewej) przed pożarem.