99. rocznica Bitwy Niemeńskiej

Dla Polski bitwa była ostatnim akordem do odzyskania pełnej niepodległości, dla pogranicza polsko-litewskiego - bolesnym finałem historii Rzeczpospolitej Obojga Narodów. W ostatnią rocznicę przed pełnym stuleciem od tamtych wydarzeń warto sobie powiedzieć: nigdy więcej.

Bitwa Niemeńska, zwana też Bojem Sejneńskim, rozegrana 22 września 1920 roku, jest uważana przez historyków za drugi, po Cudzie nad Wisłą, manewr strategiczny, który dał Polsce zwycięstwo w wojnie z bolszewikami. Zaowocowało ono w traktacie ryskim ustanowieniem wschodnich granic RP w kształcie, jaki dzisiaj znamy. W starciach z polskimi legionami po stronie bolszewików wzięła udział armia litewska, licząc na przyłączenie do Litwy spornej części ziem pogranicznych Sejneńszczyzny i Suwalszczyzny. Były to najkrwawsze wydarzenia w stosunkach polsko-litewskich.

„Wojna ta jest dla nas najprzykrzejszą ze wszystkich wojen, jakie Polska prowadziła (...) Żołnierze, jeśli idziecie w pole przeciw Litwinom, nie idźcie z nienawiścią jak przeciw wrogowi śmiertelnemu, lecz jak przeciw braciom zbłąkanym” – te słowa dowódcy I Dywizji Piechoty Legionów kierowane do żołnierzy cytował Stanisław Buchowski w książce „Ziemia Sejneńsko – Suwalska 1918-1920”. Praca sejneńskiego historyka była jedną z pierwszych polskich prób zbadania wciąż wzbudzających emocje i spory wydarzeń sprzed lat.

O Bitwie Niemeńskiej przypomina obelisk, wystawiony na cmentarzu w Berżnikach w 2001 roku. W uroczystości uczestniczył premier RP Jerzy Buzek.

- Z tego uświęconego miejsca ponawiamy apel, aby nigdy nie lała się nasza krew w bratobójczych bitwach - mówił wówczas premier.

Władze obu krajów, a czasem i obie społeczności dzieliły też przed dekadą starania strony litewskiej o budowę na berżnickim cmentarzu monumentu litewskich żołnierzy, którzy zginęli w tej bitwie i spoczywają obok żołnierzy polskich. Dziś cmentarz w Berżnikach z licznymi upamiętnieniami jest miejscem przypominającym to najbardziej bolesne z wydarzeń wspólnej historii.

Na fot. Tablica z datą Boju Sejneńskiego na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie.