Jak Jerzy Grodziński kupował Sejny

Starosta przeroślski i płotelski, leśniczy puszczy przełomskiej oraz jego żona Justyna z Dulskich kupili Sejny razem z okolicznymi wsiami za 10 tys. kop groszy. Co otrzymali w zamian za tę kwotę?

Wiemy dziś, że szlachcic ten był niepiśmienny, bo gdy później przekazywał rozbudowane miasteczko Sejny dominikanom z Wilna, zamiast niego na dokumencie podpisała się żona, Justyna. Był jednak pracowity i operatywny, co doceniał np. król Stefan Batory, zapożyczając się u niego na wojnę z Moskwą i dając mu za to w bezpłatną dzierżawę leśnictwo przełomskie i starostwo przeroślskie.

 Grodziński był także szybki w podejmowaniu decyzji. Kiedy Anna, córka kniazia Wiśniowieckiego potrzebując gotówki zapragnęła szybko sprzedać odziedziczone dobra Sejny, leśniczy przełomski ochoczo wszedł w ich posiadanie.

Ks. Władysław Kłapkowski w pracy "Konwent dominikanów w Sejnach" cytuje opis Matysa Zimnocha, sporządzony kilka dni po transakcji, dokonanej w grudniu 1593 roku. Co weszło w skład majątku? Dwór w Sejnach: duży dom kryty gontem (zapewne drewniany), mały dom, piekarnia, łaźnia, browar, gumno (w tym wypadku prawdopodobnie spichlerz na zboże) i stodoła.

Budynki nie były przekazywane zupełnie puste, zawierały niemłócone zboża: 90 kop żyta, 143 kopy owsa, 301 jęczmienia, 80 pszenicy, 16 sarycy (tu ks. Kłapkowski dodał znak zapytania, nie wiedząc widocznie, tak, jak my dziś, co to był za rodzaj zboża), 13 kop grochu i 111 hreczki (czyli gryki). Do tego "61 beczek w ziarnie i na rzece młyn".

W skład nowego majątku Grodzińskiego weszły także przynależące do dóbr Sejny wsie. Ksiądz Kłapkowski cytuje ich opisy w staroruskim oryginale, starając się przełożyć nazwy na realia sobie współczesne (pracę swoją pisał w 1939 roku).

Jakie wsie kupili Grodzińscy? Bujewiczy, Sejny, Zaleskie, Radejewskie (Radziuszki), Wobańskoie (Babańce?), Wełyczkowyczy, Linowka. Oczywiście miejscowości te starosta przejął razem z poddanymi. Najwięcej ich mieszkało w centrum dóbr, w Sejnach (21 rodzin), najmniej - w Linowce (1 rodzina). Anna Wiśniowiecka zaznaczyła w umowie, iż bojarzy pancerni (wolni ludzie stanu szlacheckiego, ale zbiedniali, powoływani do służby wojskowej) mogą odejść, jednak reszta musiała służyć nowemu panu.

I tak 15 grudnia roku 1593 roku woźny z Grodna, Stanisław Pawłowicz, wprowadził na dobra Sejny nowego właściciela, który, jak wiemy, uczynił z Sejn miasteczko, zbudował kościół i klasztor, a także sprowadził do nich wileńskich zakonników, sprawców dalszego rozwoju Sejn.

Fot. Portret J. Grodzińskiego w sejneńskiej Bazylice.