Krzyże i kapliczki (ZDJĘCIA)

Tradycyjne ludowe krzyże i kapliczki określa się mianem małej architektury. Tego typu budowle sakralne unikalne są w formie i semantycznym przekazie, łączą w sobie w jedną całość elementy sztuki architektonicznej, ludowego malarstwa, rzeźby, sztuki stolarskiej i kowalskiej.

  „(…) A ile to na tej ziemi jest krzyżów! Na każdej rozstajnej drodze, przy polach i ogrodach, wśród wsi i w lesie, wszędzie wzniesione jest godło religji, kapliczka lub krzyż, blachą z wierzchu, promieniami metalicznemi po bokach i innemi świecidełkami upiększony. Każdy z tych pomników ma swoje znaczenie: ten postawiony został w dzień urodzin syna, tamten na pamiątkę szczęśliwie zawartego związku małżeńskiego, inny jest oznaką dziękczynienia Twórcy za przywrócone zdrowie ukochanej osobie, inny znowu jest pamiątką dnia zejścia ze świata ojca lub matki, męża lub żony i t. p. To też każdy krzyż jest w poszanowaniu u ludu i gdy go mija, zdjąwszy czapkę oddaje mu cześć pokłonem.”(cyt.) Aleksander Połujański, Wędrówki po guberni augustowskiej w celu naukowym odbyte, 1859r

 Ludowa tradycja krzyża jest ciągle żywa na pograniczu polsko- litewskim. Krzyże litewskie (jak i białoruskie) niosą w sobie związki z pogańską kulturą przodków, co pokazuje nie tylko forma i ornamentyka poszczególnych obiektów, ale i tradycja, która ukazuje nierozerwalny związek z kamieniem i drzewem- wytworami przyrody otaczanymi kultem.

Krzyże wznosi się na Sejneńszczyźnie nie tylko zmarłym na grobach, ale również w hołdzie Bogu, podziękowaniu za zdrowie lub ocalenie, a czasem nawet jako „zmaterializowaną prośbę” mającą chronić domostwo przed nieszczęściem lub chorobą. Świadczą o tym napisy na krzyżach, zarówno te w języku polskim jak i litewskim, a czasem mieszanym.

Lokalizacja zdjęć: 

1. Okolice jez. Jaczno

2. Berżniki

3. Grudziewszczyzna

4. Burbiszki

5. Jenorajście

6. Okolice jez. Brożane

7. Rudawka

8. Berżniki

9. Okolice Zelwy

10. Zelwa

11. Żegary
 

Zdjęcia: Leszek Przeborowski

Więcej:

www.leszeksejny.blogspot.com