Pytania o krzyż na 160. rocznicę Powstania Styczniowego

Sejny.net

22/01/2023 07:43

Zdjęcie wału strzelniczego w Borku z krzyżem na szczycie i młodzieży w strojach z epoki

160 lat temu wybuchło Powstanie Styczniowe. W Sejnach upamiętniał je m.in. odsłonięty w 2006 roku krzyż na wale strzelniczym w Borku. Co stało się z tym upamiętnieniem?

W 2006 roku w Sejnach i Wigrańcach odbył się cykl uroczystości, kiedy to inicjatorzy m.in. z Sejneńskiego Towarzystwa Opieki nad Zabytkami doprowadzili do ustawienia krzyży drewnianych w miejscach pamięci, związanych z Powstaniem Styczniowym. 15 sierpnia owego roku odsłonięty został krzyż na "końskim rynku" u zbiegu ulic 1-Maja i Wojska Polskiego w Sejnach, gdzie w 1863 roku i rok później na szubienicy zginęło trzech uczestników zrywu przeciwko caratowi: Antoni Jasiński, Feliks Kozłowski i Franciszek Witkowski. Ich nazwiska ustalili członkowie STONZ.

W uroczystości brał udział m.in. ówczesny wicemarszałek sejmu Bronisław Komorowski. Przypomniał on, że Powstanie Styczniowe było wyjątkowym momentem w historii polsko-litewskiej. Nienawiść do zaborcy łączyła powstańców, a walczący pod dowództwem Pawła Suzina litewscy chłopi śpiewali „jeszcze Polska nie umarła, póki Żmudzin żyje”. Dwa dni wcześniej, 13 sierpnia 2006 podobny krzyż odsłonięto na miejscu straceń powstańców na cmentarzu wiejskim w Wigrańcach.

W listopadzie 2006 krzyż dębowy stanął na strzelnicy w Borku. W uroczystości 11 listopada uczestniczył m.in. strażnik pamięci Piotr Szyryński z Posejnel, który opowiedział o historii tego miejsca.

Na dwa masowe groby w lesie natrafili żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza, kiedy po 1926 roku przystąpili do budowy strzelnicy. Ryngrafy i medaliki towarzyszące zwłokom wskazywały, że są to pochowani powstańcy styczniowi. Żołnierze umieścili szczątki w wale ziemnym, na tyłach tarcz strzelniczych i oznaczyli miejsce małym krzyżem.

Pamiątkowa tablica zamontowana na nowym krzyżu z 2006 roku wyjaśniała, komu jest on poświęcony.

Otwarcie kilka lat temu w Borku strzelnicy Sejneńskiego Towarzystwa Strzeleckiego zaowocowało przesunięciem krzyża z ziemnego wału. Okazuje się, że nie ma na nim już tabliczki sugerującej związek upamiętnienia z Powstaniem 1863 roku. Jest inna, z napisem "Historyczna strzelnica 24 Batalionu KOP Sejny".

- Drewniany krzyż, do którego przymocowano nową tablicę, był przez mieszkańców Sejn poświęcony pamięci Powstańców Styczniowych. To oni przecież walczyli w tym miejscu i ginęli. Kto i dlaczego o tym zapomniał?

- pytają autorzy bloga pn. "Powstańcy Sejneńscy', "starzy sejnianie", czyli osoby związane z Sejneńszczyzną od pokoleń. Blog jest skarbnicą wiedzy o historii Sejn i okolic, a zwłaszcza o osobach zasłużonych dla regionu.

Pełna treść emocjonalnego wpisu jest dostępna tutaj. Mowa w nim także o zmianie tablicy na krzyżu powstańczym z ul. 1-Maja, przesuniętym w głąb działki, z powodu budowy ulicy Wojska Polskiego.

Fot. arch. z uroczystości w Borku w 2006 roku: młodzież Gimnazjum nr 1 w Sejnach w inscenizacji wg Stefana Żeromskiego, P. Szyryński opowiada o historii odnalezienia szczątków powstańców w Borku, przedstawiciele służb mundurowych niosący kwiaty i znicze pod krzyż.